In de eerste week van 2007 brengen we een bezoek aan het drukke Zeeuwse Sloegebied. Het is een druilerige dag en winterse omstandigheden zijn ver te zoeken. De warme winter van 2007 zal slechts een sneeuwdag tellen. Er staat een stevige wind die ons bij de filmopnamen parten zal spelen. De dag begint rustig en in de ochtend kunnen we ons bezig houden met een oriëntatie op de sporensituatie. Pas rond het middaguur komen de manschappen in beweging, Tot de avond valt is er voortdurend actie.
ochtend
Als we rond negen uur het havengebied betreden staat het emplacement vol. Bij vele bedrijven wordt spoorwegmaterieel beladen. De afvalwagens van trein 58071 zijn al in het donker geplaatst, evenals vele wagens van de unit cargo trein 54072 uit Kijfhoek. De vroege dienst treffen we aan de buurt van Thermphos, waar loc 6428 vier ketelwagens en twee tankcontainers fosfor afvoert. De wagens worden op SloeII (de westelijke sporenbundel) geplaatst voor een afvoertrein die verder bestaat uit platte wagens met staalplaten van de Haven van Vlissingen en veel gaswagens van Vopak. Op SloeII staat verder een lange rij lege autowagens, wachtend op het vertrek. Op SloeI (de oostelijke bundels) staan de rangeerdelen klaar voorde bedrijfsbedieningen in de loop van de dag: een gastrein voor Vopak en een lange rij gesloten wagens voor Verbrugge. Op de losplaats bij het emplacement staan vijf ketelwagens die in de loop van de dag via een eenvoudige slang in een kleine tankauto geleegd worden. Tegen het stootjuk staat een dienstwagen, waarvan het nut onduidelijk is.
Bij Verbrugge aan de Luxemburgweg zijn twee losplaatsen beschikbaar. Op twee sporen parallel aan de kade worden ongeveer 6 schuifwandwagens beladen. Haaks daarop ligt een losplaats waar druk gewerkt wordt aan het vullen van zeven schuifwandwagens en twaalf huifwagens. Het lijkt vooral om grote pakken papier te gaan. Voor de poort ligt een relatief nieuw omloopspoor.
De aansluiting van Verbrugge ligt aan de andere kant van het verder braakliggende terrein van de Scandiahaven aan het begin van een omloopspoor aan de Frankrijkweg. Hier ligt ook Vopak, waar vele tientallen gaswagens op een groot aantal sporen staat opgesteld. Op het terrein domineren enorme bolvormige gastankers. De spooraansluiting is beveiligd met een robuust wisselslot.
Op het emplacement SloeIII, aan de Denemarkenweg zijn drie van de zes sporen bezet. Zo staat er een rij open wagens (Eanos) en een reeks platte wagens met staalprofielen, die al geladen zijn op de Haven. De Haven van Vlissingen, die volgens de opschriften Zeeland Terminals heet en tegenwoordig in het bezit is van het Verbrugge-concern, kent twee aansluitingen, een naar het middenterrein en een tweesporige naar de kade. Het linkerspoor ziet er onbereden uit, er zit ter hoogte van de poort een flinke knik in, die voor een ontsporing doet vrezen. Op het rechterspoor staan enkele platte wagens die door een ploeg van vier man met een heftruck profiel voor profiel beladen worden.
De Sloelijn bereikt het havengebied via het terrein van het in 2000 gesloopte station van Nieuwdorp door een coupure in de dijk die het achterland tegen hoog water moet beschermen en via een overweg in een drukke verkeersweg het begin van het basisemplacement. Bij de dijkcoupure wachten we op de komst van de facultatieve autotrein uit Genk (trein 47612, 11:53 aankomst), maar helaas.
middag
Om 12:10 komt er voor het eerst in drie uur beweging in. De 6428 start vanaf SloeI met zo’n 13 wagens en rijdt geduwd naar het raccordement van Vopak. Op de meest noordelijke sporen worden de afvoerwagens opgepikt. Hiervoor is enig rangeerwerk nodig omdat regelmatig een rij wagens moet worden uitgehaald waardoor de Frankrijkweg langdurig geblokkeerd is. Met ongeveer 24 wagens vloeibare koolwaterstoffen (code 1965) en een wagen isobuteen (1055) gaat het na ruim een half uur terug naar SloeII.
Mooi op tijd arriveert de uc-trein 54073 uit Kijfhoek, al kan van een uc-trein moeilijk gesproken worden: hij bestaat uit de losse locs 6421 en 6452, die zich opstellen voor de eerdergenoemde trein met o.a. wagens van Thermphos.
De tijd tot het vertrek gebruiken we voor het fotograferen van enkele andere raccordementen. Bij Atofina staan drie ketelwagens o.a. voor butadieen (1010) en butylacrilaat (2348). Een ervan wordt gelost. Voor het vervoer van de ketels op deze enkelsporige aansluiting wordt gebruik gemaakt van een blauwe handbediende mini-railtractor. Bij Ovet en Covra is vandaag geen spoorverkeer. Bij Olaz worden bruine vuilcontainers geladen; ze schuiven geleidelijk de hal uit.
Het is 13:55 als de volgende trein uit Goes zich meldt. Het is trein 47744 met 240 Fords (20 Laaers-wagens à 12 auto’s) uit Dillingen, getrokken door 6433 en 6414.
Onmiddellijk wordt de Sloelijn vrijgegeven en vertrekt de middagafvoertrein (54703) richting het noorden. De wagens stonden al vanaf negen uur op SloeII gereed. De samenstelling: 6452, 6421, 5 wagens met fosfor (Thermphos), 3 wagens met staalplaten (Haven) en 18 gaswagens (Vopak). De trein heeft zijn hielen nog niet gelicht of de zojuist aangevoerd Fords worden verder getransporteerd over de lange stamlijn langs de Euroweg naar Cobelfret. Het terrein is zwaar beveiligd en de poorten worden onmiddellijk na doorkomst van de trein gesloten. Het afleveren van de volle wagens duurt maar enkele minuten, dan verlaat de loc het terrein alweer door de tweede poort aan de achterkant waar een kopspoor ligt. De loc loopt om buiten het hek om vervolgens weer door de poort aan de voorkant terug te steken om de vanochtend geloste wagens aan te haken.
Terug bij het emplacement zien we even na drieën trein 47745 vertrekken, loc 6414 en 6433 met ruim twintig lege autowagens. Tijdens het vertrek kondigt zich de 6228 alweer aan met de lege wagens die zojuist bij Cobelfret zijn opgepikt. Alle vervoer gaat hier over het ene wissel dat het emplacement verbindt met de westelijke stamlijn en de Sloelijn. De wagens worden weer op SloeII gestald, tot ze in de avond aan de beurt zijn voor verder transport.
Om 15:55 wachten we tevergeefs op de komst van een noviteit in dit gebied, een autotrein met tractie van de Fret (SNCF). Het pad is wel gereserveerd maar het vervoer is nog niet gestart (ook in maart blijkt Fret nog niet te rijden). In het pad rijdt er wel een losse loc, afkomstig uit Bergen op Zoom , die om 17:06 de afvaltrein 57702 naar Moerdijk komt ophalen. Hij moet geruime tijd wachten ter hoogte van Nieuwdorp voor hij toegang tot het havengebied krijgt.
In de beginnende schemering vertrekt er (16:15) nog een trein met de gesloten wagens, die al sinds de vroege ochtend op SloeI hun tijd staan te verdoen. Loc 6448 trekt een lange sleep tot op het omloopspoor in de Frankrijkweg, maakt een kort uitstapje om Alcan (Pechiney) aan te doen, loopt om en verdwijnt richting Verbrugge. De samenstelling is: 6448, een platte wagen met aluminiumknuppels van Alcan, 5 lange aluminiumkleurige dichte wagens, 1 huifwagens, 4 lange dichte wagens, weer 1 huifwagen, 7 bruine schuifwandwagens en weer 5 lange dichte wagens, 24 in totaal met een respectabele lengte. De loc zal ongetwijfeld de deze dag beladen wagens mee terugbrengen.
De avond valt, het wordt mistig en de wind houdt onverminderd aan. Voor geschikt beeldmateriaal is de dag voorbij.
Slot
Tien bedrijfsaansluitingen en twee losplaatsen telt de Sloehaven en ze zijn alle in gebruik. In elk geval Thermphos, Olaz, Vopak, de Haven, Cobelfret en Verbrugge worden dagelijks bediend, de overige incidenteel. Het vervoer in de Sloehaven is zeer efficiënt geprogrammeerd; de bedrijfsbedieningen die we gezien hebben voeren wagens aan en nemen de beladen of geloste wagens bij terugkomst weer mee. De locs van de aanvoertreinen hebben steeds een uur om om te lopen en de machinisten enige pauze te bieden en vertrekken dan weer spoorslags met een afvoertrein. In de vroege ochtend zal er wel veel vervoer zijn, tussen 9 en 12 uur heerst de rust. In de middag is er voortdurend beweging. En als alle bloktreinen rijden gaat dat tot ver in de nacht door.
14 oktober 2008
Vlissingen Sloehaven klaar voor de toekomst
Vlissingen kan over enkele jaren na Rotterdam zomaar de tweede spoorweghaven van het land zijn. Nu al rijden er 37 retourtreinen per week, en daar komen nog enkele (zomer) of vele (winter) extra gastreinen bij. Als de plannen die momenteel in discussie zijn, ook daadwerkelijk uitgevoerd worden, zullen hier binnen geruime tijd enkele trimodale containerterminals verschijnen. De infrastructuur is er al bijna klaar voor. Recentelijk is de nieuwe Sloelijn geopend en het emplacement gaat grotendeels op de schop. Op 14 oktober 2008 ga ik op visite. In tegenstelling tot mijn bezoek in januari 2007 is het windstil, licht bewolkt en de zon schijnt helder: ideaal fotoweer.
Ruim anderhalf jaar geleden (thema 6) schreef ik al “Vlissingen is booming”. En het gaat maar door. Precies volgens planning (dat kan dus wel!) wordt eind september de nieuwe Sloelijn door de minister van VROM geopend. De lijn takt even voor Arnemuiden af van de Zeeuwse lijn en bereikt met een boog door de weilanden en over verschillende kunstwerken het industrieterrein Sloehaven, loopt enkele kilometers parallel aan de oude stamlijn om tenslotte uit te monden in het emplacement. De bovenleiding is tot honderd meter voor het emplacement al gereed. Het emplacement wordt ingrijpend verbouwd, de sporensituatie aan de west- en oostzijde is voor deel al gewijzigd en er zijn aan de zuidzijde van de emplacementssporen zeker vijf nieuwe kopsporen aangelegd, waar reservematerieel gestald wordt. Rond februari wordt - naar men verwacht - het geheel opgeleverd, een deel van het emplacement zal dan ook geëlektrificeerd zijn. Nu sluit de nieuwe lijn nog uitsluitend aan op de noordelijke sporenbundel (Sloe I) en de westelijke stamlijn op de middelste sporenbundel (Sloe II). Dat levert momenteel veel extra rangeerbewegingen op omdat de wagens voor de bedrijven aan de westelijke stamlijn van Sloe I aan de oostzijde uitgehaald en naar Sloe II geduwd moeten worden. Daartoe is de oostelijke stamlijn over en lengte van ongeveer een kilometer verdubbeld. Ook dit uithaalspoor zal nog worden geëlektrificeerd.
een ontmoeting
Omdat er tussen 9 en 12 uur weinig activiteit is (zie thema 6) heb ik besloten mijn bezoek pas na de middag te starten. Maar als ik arriveer zijn er al twee autotreinen binnen. Juist op dat moment komt de middag-uc 54073 (13:15 uur) over de nieuwe Sloelijn aanrollen en ontmoet daarbij een op de stamlijn sukkelende trein 47612 met Fords uit Genk (naar Cobelfret). Kruisende treinen, dat was in het verleden voor Sloe een onmogelijkheid. Het snelheidsverschil is groot: de stamlijn wordt stapvoets op zicht bereden terwijl de Sloelijn met een veel hogere snelheid genomen kan worden omdat deze met lichtseinen beveiligd is. Hoewel de draad er hangt, wordt er nog met dieseltractie gereden. Helaas ben ik net te laat om goede foto’s te maken, op de film staat de ontmoeting net wel.
De uc-trein wordt getrokken door twee rode locs 6512 en 6518 en bestaat uit 4 schuifwandwagens (voor Verbrugge), 3 zwarte ketelwagens (voor Thermphos), 2 gaswagens (voor Vopak), 2 huifwagens (Verbrugge), een lege rongenwagen (voor Aluminium Zeeland), 7 schuifwandwagens (Verbrugge), 1 gaswagen (Vopak) en vier met staalprofielen beladen platte wagens (Zeeland Terminals Verbrugge), 23 wagens kortom. De trein zal de komende uren op het emplacement worden uitgesorteerd.
De autotrein met de eveneens rode loc 6454 arriveert om 13:30 op het middelste spoor van de autohandelaar Cobelfret. Het is vandaag (dinsdag) een extreem drukke dag hier, de ochtendtrein uit Dillingen op het linkerspoor is al bijna gelost en op het rechter spoor staat nog een lange rij autowagens beladen met Fords, waarschijnlijk de dinsdagse middagtrein uit Dillingen. De loc verlaat direct het terrein, dat bomvol auto’s staat – de kredietcrisis doet zich al direct gelden - aan de achterzijde, loopt buiten het hek om en keert onverrichter zake (meestal wordt er een lege trein mee teruggenomen) terug naar het hoofdemplacement, waar hij om 13:45 al weer aankomt.
afvoer
Vijf minuten later (20 minuten voor het ingeroosterde vertrek) verlaat een lege autotrein, bestaande uit een enorme sleep Laaers’n van naar men zegt in totaal een lengte van meer dan een kilometer onder aanvoering van de enige rode class 66 nr. 266 107-2 (tr. 49613) van Railion het emplacement en verdwijnt richting Arnemuiden.
De locs van de uc-trein zijn inmiddels omgelopen en stellen zich op, 6518 voorop, dan 6512 en daarachter 6454 in opzending, voor een gereedstaande gastrein afkomstig van Vopak. Er zijn wat problemen met de remmen maar uiteindelijk zet ook deze om 14:50 koers naar het noorden. De uc van 14:17 rijdt niet, (of is deze ketelwagentrein misschien de uc?) vandaar wellicht de opzendloc. De trein bestaat uit 31 vierassige gaswagens (vooral met het un-nummer 1965), waarvan acht nieuwe zilvergrijze met oranje band. Dan is het weer even gedaan met de aan- en afvoer.
rangeerwerk
Op het emplacement is de 6420 intussen naarstig aan het rangeren, een klus die de rest van de middag in beslag neemt. De aangevoerde wagens worden per klant op een ander spoor geplaatst: de wagens voor Verbrugge en Aluminium Zeeland op het zuidelijkste spoor van Sloe II, de gaswagens op een van de noordelijkste sporen en de wagens voor Thermphos (o.a. 1805 fosforzuur) op Sloe I.
Steeds moet een deel van de op Sloe I achtergelaten wagens aan de oostzijde ver uitgehaald worden om ze op Sloe II te krijgen, hetgeen niet ongevaarlijk is omdat de radiografisch gestuurde loc zo nu en dan de overweg in de drukke aanvoerroute naar Olaz, de vuilverwerker, angstvallig dicht nadert.
Aan de westzijde is het emplacement volledig van gedaante veranderd. De oude Sloelijn heeft alleen nog een aansluiting aan het buitenste Sloe I-spoor. Het dubbele spoor naar het westen is opnieuw gelegd, de overweg in de Luxemburgweg geheel vernieuwd. Op de plek van de voormalige losplaats is een betonnen kelder verschenen die bestemd is voor de opvang van chemische stoffen die uit eventueel lekke wagens ontsnappen. Aan alles is gedacht, het emplacement is ultra-modern en vooral veilig. Ten koste van de (vroegere) belading op de losplaats van ketelwagens met glycerine, dat dan weer wel. In de toekomst is hier alle ruimte voor lange containertreinen.
Op de nieuwe kopsporen staan lege autowagens opgesteld, lege gaswagens en heel veel schuifwandwagens, en in de uiterste hoek staat een V100 van Railion, de 363 833-5, een rode loc met witte relingen en koplampen, met het uiterlijk identiek aan de loc waarmee de BEG enkele jaren geleden Zevenaar en Arnhem Goederen bediende. Zo enthousiast als de Lokführer van de BEG ooit was over deze machine, zo negatief zijn de mannen van Railion er over. Te zien aan het roestige spoor en vooral de dito wielen staat de loc min of meer terzijde. Grappig is dat van de eigendomssticker “RAILI” aan beide zijden is weggevallen, zodat de loc van het bedrijf “ON” lijkt te zijn, “DB-Logistics” staat er onder en op de chassisplaat prijkt “Railion Nederland NV Utrecht”. Allemaal achterhaald…
afval
Het is 16:45 als de 6420 na ruim drie uur rangeerwerk de pijp aan maarten geeft. Pas dan kan de Portfeeders 7103 die in opdracht van ACTS (Railion heeft dit vervoer enkele weken geleden aan ACTS overgedragen) het afvalvervoer van Olaz verzorgt, zijn plek op een kopspoortje ter hoogte van het semi-permanente dienstverblijf verlaten. De loc heeft in de nacht de zeven wagens met 21 vuilbakken afgeleverd om vervolgens de hele dag een winterslaap te houden op genoemd kopspoortje. Olaz is nog niet zo eenvoudig bereikt. De loc komt van Sloe I af en rijdt daardoor op het buitenste omloopspoor en Olaz is nieuw aangesloten op het binnenste. Er ligt een elektrisch bediend kruiswissel in, maar de machinist moet een flink eind lopen om het bedieningspaneel te bereiken. Voorbij Olaz loopt het nieuwe tweede spoor voorlopig dood. Het aanhaken van de wagens gaat kennelijk niet voorspoedig, want pas om 17:35 verlaat de 7103 het terrein van de vuilverwerking. Ooit waren de ACTS-containers rood, nu hebben ze een onbestemde bruine kleur aangenomen. Om 18:15 zal hij (tr 57702) pas toestemming krijgen de Sloelijn op te rijden, 1.08 later dan de dienstregeling voorschrijft.
Het is 18:20 en al bijna donker als de 6420 twee rongenwagens en meer dan twintig schuifwandwagens aanhaakt. Hij zal de tocht naar de Frankrijkweg aanvaarden, waar hij dan ook twee wagens met perspalen aluminium van Aluminium Zeeland en 8 beladen schuifwandwagens van Verbrugge naar het emplacement mee terug zal brengen.
Nog een keer rijd ik langs het verlaten spoor bij Eindewege, voor vandaag is dat ook einde weg.
5 januari 2007
Efficiency ten top in de Sloehaven
